Tarixin yaddaşına həkk olunan hadisələrə birlikdə nəzər salaq...
 1925-ci ilin dekabr ayı  dünyada siyasi, mədəni və ictimai baxımdan bir sıra mühüm hadisələrlə yadda qaldı. Zaman keçsə də, bu hadisələr XX əsrin ruhunu, o dövrün düşüncə tərzini və cəmiyyətlərin inkişaf yolunu anlamaq baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Gəlin, 100 il öncənin dekabr ayına birgə səyahət edək.
   Zamanın tozu ilə örtülmüş bir tarix səhifəsini aralayırıq. Bu dəfə bizi 100 il geriyə — 1925-ci ilin dekabr ayına aparan bu səyahətdə dünya tarixi üçün önəmli və düşündürücü hadisələrlə qarşılaşırıq. Diplomatiya, elm, mədəniyyət və sənaye sahəsində baş verənlər bir əsr əvvəl insanlığın hansı istiqamətdə hərəkət etdiyini göstərir.
  1925‑ci ilin dekabr ayı beynəlxalq siyasi, diplomatik, elmi və mədəniyyət sahələrində bir sıra vacib — bəzən unudulmuş, bəzən isə dönüm nöqtəsi sayılan hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda onların içində ən önəmlilərindən bir neçəsi:

  Locarno Müqavilələri – Avropada sülhə doğru addım  
  1 dekabr 1925‑ci il — Fransa, Almaniya, Belçika, Böyük Britaniya və İtaliya arasında Avropada sülhün qorunması və Sərhədlərin tanınması ilə bağlı Locarno Müqavilələri imzalanıb.   
Bu saziş 1-ci Dünya Müharibəsindən sonra Avropada gərginliyin azalması, sabitliyin bərpası üçün önəmli addım idi. Həm də bir çox ekspertə görə — gələcəkdə daha böyük müharibələrin qarşısını almaq üçün diplomatik nümunə idi.
Locarno Müqavilələri göstərdi ki, müharibədən sonra düşmən ölkələr arasında sülh sazişi mümkündür — bu, diplomatiyanın gücünü nümayiş etdirdi.

İqtisadi dəyişikliklər və sənaye gücü – IG Farben-in yaranması  
2 dekabr 1925  
Almaniyanın kimya sənayesində böyük hadisə baş verdi: bir neçə iri şirkətin birləşməsi nəticəsində IG Farben adlı sənaye nəhəngi yaradıldı. Bu, Avropanın sənaye xəritəsində ciddi dəyişiklik idi. Həmçinin bu dövrdə avtomobil və texnologiya sektorlarında mühüm irəliləyişlər müşahidə olunurdu.  Sənaye konsorsiumları və şirkət birləşmələri — 1925‑ci il kimi bir dövrdə belə — iqtisadiyyatın qloballaşmasına, istehsalatın artırılmasına zəmin yaratdı.

  Elm, texnologiya və hüquqda irəliləyişlər  
 9 dekabr 1925 — o il üçün Nobel mükafatları Oslo‑da təqdim edilib; Fizika, Kimya və Ədəbiyyat üzrə laureatların adı açıqlanıb.
1925-ci il Nobel mükafatları dekabr ayında sahiblərinə təqdim edildi. O dövr üçün fizika, kimya, ədəbiyyat və sülh sahəsində təqdim olunan bu mükafatlar insanlığın inkişafına, biliyə və elmi tərəqqiyə verdiyi dəyəri nümayiş etdirdi.  
Nobel laureatları öz sahələrində gələcək nəsillərə yol açacaq ixtira və əsərlərə imza atdılar. Nobel mükafatları və elmi uğurlar insanlığın inkişafını, elm və mədəniyyətin universallarını vurğuladı — bu gün də nümunədir.


 Mədəniyyət və idmanda yeniliklər – kütləvi əyləncə yüksəlişdə  
15 dekabr 1925  - ABŞ-da məşhur Madison Square Garden arenasının yeni binası açıldı. Bu hadisə idmanın və kütləvi əyləncənin artıq cəmiyyətin ayrılmaz hissəsinə çevrildiyini göstərdi. Eyni zamanda dünya caz musiqisinin təsiri altına düşmüşdü — “Caz dövrü” (Jazz Age) öz mədəni izini buraxırdı. Kino, teatr və musiqi bu illərdə yeni nəfəs aldı.  
 İnsanlar ağır müharibə illərindən sonra həyatın ritmini incəsənətdə və idmanda tapmağa çalışırdılar.
Madison Square Garden‑in açılışı və “Caz dövrü” kimi mədəni dalğa göstərdi ki, idman və incəsənət ictimaiyyətdə birləşdirici, ruhlandırıcı rol oynayır.
Zaman dəyişsə də, tarix təkrar ola bilər. 1925-ci ilin dekabrı bizə göstərir ki, sabitlik, inkişaf və sülh üçün davamlı əməkdaşlıq və insani dəyərlərə bağlılıq zəruridir.

   Arzu Tofiqqızı
  Sedanews.az