15 sentyabrdan Tovuz hadisələrinə qədər və bundan sonra: Dəyişməyən münasibət, qardaşlıq nümunəsi – ŞƏRH

102 il bundan əvvəl, 1918-ci il sentyabrın 15-də Azərbaycan və türk əsgərləri Bakını bolşevik-daşnak işğalından azad edərək Azərbaycan dövlətinin tarixinə şərəfli gün yazıblar.
Bununla da, müstəqilliyini təmin edən Azərbaycanda ermənilərin və bolşeviklərin Bakı və ətraf rayonlardakı ağalığına son qoyulub.
Bu tarixi zəfərdən iki gün sonra Azərbaycan hökuməti Gəncədən Bakıya köçüb və Bakı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin paytaxtı elan edilib.
Qafqaz İslam Ordusunun və Azərbaycan Ordusunun 1918-ci ilin sentyabrın 15-də Bakını azad etməsi o dövrdə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin edərək bugünkü müstəqilliyinin təməlini qoyublar.
Azərbaycan xalqı Nuru paşanın rəhbərliyi altında Qafqaz İslam Ordusunun köməyini heç vaxt unutmur, şəhidlərin əziz xatirəsini uca tutur.
Qardaşlığın nümunəsi – birgə parad
15 sentyabr Türkiyə-Azərbaycan birliyinin, Türkiyə-Azərbaycan qardaşlığının əbədilik, sarsılmazlıq rəmzidir. Düz 100 il sonra Türkiyə və Azərbaycan əsgərləri Bakının mərkəzindən yenidən keçiblər və coşqu və sevgi ilə qarşılanıblar. 
2018-ci ilin sentyabrın 15-də Azərbaycanla Türkiyə Azadlıq meydanında Bakının azad edilməsinin 100 illiyinə həsr olunmuş parad keçiriblər.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Türkiyə Respublikasının Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan və Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva paradı birgə izləyiblər.
Paradda Azərbaycan və Türkiyə ordularının hərbi qulluqçularının, xüsusi texnika və silah sistemlərinin keçidi olub.
Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin məşhur “Mehtəran” birliyi “Mehtər marşı”nın sədaları altında Azadlıq meydanına daxil olub. “Mehtəran” birliyi tribuna ilə üz-üzə dayanaraq “Əsgər marşı”nı ifa edib.
Azərbaycan və Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları Osmanlı Türkiyəsi və Azərbaycanın milli hərbi qüvvələri əsasında təşkil edilmiş Qafqaz İslam Ordusunun süvari və piyadalarının qiyafəsində, hər iki ölkənin dövlət bayraqları altında tribuna önündən keçiblər.
Azadlıq meydanı üzərindən Azərbaycan Respublikası Hərbi Hava Qüvvələrinin döyüş helikopterləri və təyyarələrinin uçuşu olub.
Sonra Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin “Türk Ulduzları”nın uçuşları başlayıb.
Türkiyəli şahinlər Azadlıq meydanı üzərində yüksək məharətlərini nümayiş etdirdilər, Azərbaycanın və Türkiyənin dostluğunun, qardaşlığının və qəlb birliyinin rəmzi olan ürək şəkli çəkiblər.
Türkiyə həmişə bütün sahələrdə dəstək olub. Azərbaycanın 1991-ci ildə müstəqilliyini yenidən bərpa etməsindən sonra onu ilk tanıyan ölkə yenə Türkiyə olub.
Tovuz hadisələri münasibətləri daha da dərinləşdirdi
Azərbaycanla Türkiyə arasındakı münasibətlər ildən-ilə dərinləşir, əlaqələr genişlənir. Əlaqələrin dairəsi bütün sahələri əhatə edir.
Türkiyə və Azərbaycan arasında dostluq və qardaşlıq, strateji tərəfdaşlıq münasibətlərinin Prezident İlham Əliyevin və Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın səyləri nəticəsində daha da möhkəmlənib. Türkiyə və Azərbaycan qədər bir-birinə yaxın və bağlı olan ölkələr yoxdur.
Türkiyə bu ilin iyulun 12-dən etibarən Ermənistanın Azərbaycanla sərhədin Tovuz rayonu istiqamətində təxribatları zamanı Azərbaycana əsl qardaşlıq dəstəyini nümayiş etdirib.
Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan, Xarici İşlər naziri Mövlud Çavuşoğlu, Milli Müdafiə naziri Hulusi Akar Ermənistana mesajlar veriblər. Türkiyənin Azərbaycanla strateji əlaqələri, qardaşlıq və dostluq münasibətləri bəzi ölkələri narahat edir, bu ölkələrin başında isə Ermənistan dayanır.
Tovuz döyüşləri zamanı Ermənistanın yeni işğalçılıq doktrinasının praktiki olaraq iflasa uğramasında Türkiyənin sərgilədiyi mövqenin də əhəmiyyətli rolu var.
Bu ilin avqustun 13-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin qəbulunda olan Türkiyənin Milli Müdafiə naziri Hulusi Akar növbəti dəfə Ermənistana xəbərdarlıq edib.
“Həqiqətən biz bir millət, iki dövlətik və bunu ən kiçik fərdə qədər hər kəs bilir. Xüsusilə, Türkiyədə 83 milyonluq xalqımızın nəbzi Azərbaycan ilə döyünür.
Tovuzdakı son hücumu ilk gündən etibarən cənab Prezidentimiz başda olmaqla bütün 83 milyonluq xalqımız nifrətlə qınayır. Bu təxribatların böyük hücum və beynəlxalq hüquqa zidd olduğunu, Xocalı qətliamından, Dağlıq Qarabağın işğalından etibarən cinayətkar hərəkətlərin davamı olduğunu görürük. Buna qarşı bizim mövqeyimizi bilirsiniz. Azərbaycan bizim qardaşımızdır, bir ananın iki ayrı övladıyıq. Burada biz özümüzü həqiqətən Vətənimizdə hiss edirik”,-deyə H.Akar bildirib.
Birgə təlimlər, birgə layihələr
Hər il həm Azərbaycanda, həm də Türkiyədə 10-dan çox birgə hərbi təlim keçirilir. Sonuncu belə təlim bu ilin avqustunda Azərbaycanda keçirilib.
Bu gün Azərbaycanla Türkiyənin birgə iştirakçısı olduğu Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərləri, Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolu, TANAP, TAP kimi layihələr bütün regiona töhfə verir.
Azərbaycan Türkiyədə, Türkiyə isə Azərbaycanda ən böyük sərmayədarlardan biridir.
Prezident İlham Əliyevin təbriki
Bakının işğaldan azad edilməsinin 102-ci ildönümünü ilə əlaqədar Prezident İlham Əliyev Türkiyənin dövlət başçısı Rəcəb Tayyib Ərdoğana məktub ünvanlayıb.
“Həmin dövrün çətinliklərinə baxmayaraq qardaş Türkiyə Azərbaycandan öz yardımını əsirgəmədi. Nuru Paşanın rəhbərliyi ilə Qafqaz İslam Ordusu Azərbaycana gələrək mübarizəyə qoşuldu. Gəncədən Bakıya qədər şərəfli döyüş yolu keçən Qafqaz İslam Ordusu yeni yaradılmış Azərbaycan Milli Ordusu və könüllülərlə birlikdə Bakını erməni və bolşevik işğalından azad etdi. Bu yolda canlarını qurban verən şəhidlərimizi dərin hörmət və ehtiramla yad edirəm. Onların əziz xatirəsi daim bizim qəlbimizdədir”.
Prezident İlham Əliyev vurğulayıb ki, bu gün də Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığı və dostluğu bütün dünya üçün bir nümunədir. İyulun 12-də Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təxribatına qardaş Türkiyə Respublikası qəti mövqe bildirdi. 
“Həqiqətən də qardaş və dost ölkələrimizin və xalqlarımızın qarşılıqlı münasibətləri ulu öndər Heydər Əliyevin “Bir millət, iki dövlət” şüarına uyğun olaraq bütün sahələrdə müvəffəqiyyətlə inkişaf edir və genişlənir”, - məktubda qeyd edilir.
Ərdoğanın təbriki
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan öz növbəsində əlamətdar tarixi günlə bağlı Azərbaycanın dövlət başçısı İlham Əliyevə təbrik ünvanlayıb.
Türkiyə lideri bildirib ki, Nuru Paşanın komandanlığı ilə Qafqaz İslam Ordusunun azərbaycanlı qardaşlarımızla birlikdə Bakını işğaldan azad etməsinin 102-ci ildönümündə bu yolda şəhid olan qəhrəman əsgərlərimizi rəhmət hissi ilə yad edir, qazilərimizi hörmətlə xatırlayır.
“Ölkələrimiz arasındakı “Bir millət, iki dövlət” şüarının tarixi bünövrəsini qoyan Qafqaz İslam Ordusu ortaq qürur mənbəyimiz və əbədi qardaşlığımızın timsalı olmuşdur. Bakıda olduğu kimi, Çanaqqalada da çiyin-çiyinə mübarizə aparan əcdadlarımızdan bizə miras qalan qardaşlığımız bu gün tale birliyimizin də mənəvi zəminini təşkil edir.
Bu gün Zati-alinizin qardaşlığımıza layiq səyi və töhfələri ilə Türkiyə və Azərbaycan əlaqələri həm siyasi, həm iqtisadi, həm də hərbi sahədə mükəmməl şəkildə inkişaf edir”,-deyə Ərdoğanın məktubunda belə deyilir.
O qeyd edib ki, tariximizdən gələn ilham və sarsılmaz əlaqələrimizdən aldığımız güc-qüvvətlə ölkələrimiz regionumuzun sabitliyinin təminatçısına çevrilib.
Türkiyə rəhbəri, Türkiyə-Azərbaycan qardaşlığının əbədi davam edəcəyinə, bu günə qədər olduğu kimi, bundan sonra da ölkələrimizin xoş günlərdə də, çətin vaxtlarda da bir-birinin yanında olacağına inamının sonsuz olduğunu qeyd edib.

---

---