Məlumdur ki, Cənubi Qafqazda uzun illər davam edən münaqişə beynəlxalq güc mərkəzlərinin maraqlarının toqquşması ilə mürəkkəbləşmişdi. Bu baxımdan avqustun 8-də Ağ Evin rəsmi salonlarında Prezident İlham Əliyev, Amerika Birləşmiş Ştatlarının (ABŞ) Prezidenti Donald Tramp, Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan arasında baş tutan görüş mürəkkəb siyasi vəziyyətin nizamlanması istiqamətində atılan ən əhəmiyyətli addım kimi tarixə düşdü. Prezident İlham Əliyevin "Ermənistanla tarixin qaranlıq səhifəsini çevirməyin vaxtıdır" ifadəsi Azərbaycanın prinsipial mövqeyinin və gələcək strategiyasının təsdiqidir. ABŞ Prezidenti Donald Trampın "Bu, atəşkəs deyil, sülh müqaviləsidir. Daimi olacaq" bəyanatı isə uzunmüddətli sabitlikdən, habelə Azərbaycanın strateji tranzit qovşağı kimi mövqeyinin daha da möhkəmləndirilməsindən xəbər verdi. Dövlət başçısının ABŞ-a rəsmi səfəri zamanı əldə olunan nəticələr ölkəmizin tam suverenliyinin beynəlxalq miqyasda yüksək səviyyədə nümayişidir. "Konstitusiya və Suverenlik İli"ndə imzalanan Birgə Bəyannamə ölkəmizin siyasi iradəsi və strateji baxışları əsasında hazırlanan, geosiyasi balansda milli maraqlarımızın təmin olunmasına xidmət edən fundamental beynəlxalq sənəddir. 
             Yeri gəlmişkən, qeyd edək ki, ABŞ Azərbaycanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə verdiyi legitim dəstəklə regionda separatizmə qarşı siyasi və hüquqi gücünün möhkəmlənməsini rəsmiləşdirdi. Bu, həm də postsovet məkanında yeni geopolitik reallıqların formalaşması və Azərbaycanın prosesdə aparıcı güc kimi tanınmasının ifadəsidir. Üçtərəfli görüş zamanı atılan tarixi imza ilə bütün dünya dövlətimizin milli mövqeyini zəiflətmək məqsədilə formalaşdırılan beynəlxalq siyasi konstruksiyaların - ATƏT-in Minsk qrupunun ləğvinə birgə müraciətinin və ABŞ Konqresinin "Azadlığı Müdafiə Aktına 907-ci düzəliş"inin dayandırılmasına şahid oldu. Hər iki institut eyni məqsədə xidmət edən və Azərbaycanın haqlı mövqeyini sarsıtmağa yönələn mexanizmlərlə uzun müddət regiondakı "status-kvo"nu qorumağa çalışırdı. Minsk qrupunun ləğvi barədə müraciət və "907-ci düzəliş"in dayandırılması Azərbaycanın hüquqi və siyasi haqqının beynəlxalq səviyyədə tam bərpası üçün unudulmaz addımdır. 1992-ci ildə ABŞ Konqresi tərəfindən qəbul edilən "Azadlığa Dəstək Aktı" sosialist sisteminin dağılmasından sonra müstəqil olan dövlətlərə yardım göstərilməsini nəzərdə tuturdu. Lakin həmin ilin oktyabrında ABŞ-da erməni lobbisinin güclü təsiri altında imzalanan "Azadlığa Dəstək Aktına 907-ci düzəliş" Vaşinqton-Bakı münasibətlərinin inkişafına mənfi təsir göstərdi, ölkəmizə qarşı qeyri-obyektiv şəkildə sərt məhdudiyyətlər tətbiq edərək, xarici yardım alma imkanlarını məhdudlaşdırdı və regionda siyasi balansın pozulmasına səbəb oldu. Sonrakı illərdə müxtəlif ABŞ administrasiyaları "907-ci düzəliş"in tətbiqini müvəqqəti olaraq dayandırsalar da, Bayden-Blinken dövründə bu ədalətsiz qərar yenidən qüvvəyə mindi və Azərbaycana qarşı siyasi təzyiq vasitəsi kimi istifadə edildi. Proseslərdə xüsusilə diqqətçəkən məqam Azərbaycan və ABŞ liderlərin bir-birinə olan hörmət və etibarının siyasətə yön verməsidir. Bu etibarı daha aydın şəkildə əks etdirən nümunələrdən biri də Donald Trampın öz sosial media hesabında Prezident İlham Əliyevin III Şuşa Qlobal Media Forumundakı çıxışından bir hissəni paylaşmasıdır. Dövlət başçıları arasında formalaşan qarşılıqlı inam və etimad, siyasi əməkdaşlığın inkişafı üçün möhkəm zəmin yaradır və bu, hər iki xalqın maraqlarının müdafiəsində mühüm rol oynayır. Dövlətimizin başçısının həmin çıxışında bölgədə və qlobal miqyasda dayanıqlı və davamlı sülhün təmin olunmasına dair çağırışı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu çağırış qətiyyətli liderin beynəlxalq münasibətlər sistemində sabitliyin qorunmasına töhfə vermək niyyətidir. Görüşdə imzalanan Anlaşma Memorandumu iki ölkənin əməkdaşlığının dərinləşdirilməsi və qarşılıqlı maraqların qorunması istiqamətində əhəmiyyətli addımdır. Əvvəla, sənəd Azərbaycan üçün ABŞ ilə daha dərin hərbi-texniki və strateji əməkdaşlıq imkanları açır. Azərbaycanın güclü tərəfdaşları var, bu isə hər hansı təhdidə qarşı daha effektiv cavab vermək üçün önəmlidir, güclü tərəfdaşlar - güclü müdafiə və təsir qabiliyyəti deməkdir. İkincisi, ABŞ kimi dövlətlə əlaqələrin inkişafı rəsmi Bakı üçün diplomatik üstünlükdür. Bu, həm danışıqlar masasında, həm də beynəlxalq təşkilatlarda Azərbaycanın mövqeyini gücləndirir. Üçüncüsü, iqtisadi baxımdan sənəd ölkəmizə böyük investisiya və innovasiya imkanlarını gətirəcək. ABŞ şirkətlərinin və maliyyə qurumlarının regiona marağının artması, enerji və nəqliyyat layihələrində əməkdaşlığın genişlənməsi Azərbaycanın iqtisadi inkişafını sürətləndirəcək, tranzit potensialını tam reallaşdırmağa şərait yaradacaq. Yəni Strateji Tərəfdaşlıq Xartiyası Azərbaycanın həm təhlükəsizlik, həm diplomatiya, həm də iqtisadiyyat sahələrində əhəmiyyətli fürsətlərini artırır və ölkəmizi Cənubi Qafqazda əsas aktor kimi tarixə yazır.
          Prezident İlham Əliyev xüsusilə vurğuladı ki, münaqişələrin həlli və sülhün bərqərar olması yalnız güc tətbiqi ilə deyil, dialoq, diplomatiya və qarşılıqlı hörmət əsasında mümkün ola bilər. Həmçinin qalib sərkərdə cənab İlham Əliyevin III Şuşa Qlobal Media Forumunda ABŞ Prezidenti Donald Trampı "müharibələrə başlamamış yeganə ABŞ Prezidenti" kimi səciyyələndirməsi Azərbaycan və ABŞ arasındakı strateji tərəfdaşlığın dərinləşməsinə və regionda dayanıqlı sülhün təmin olunmasına xidmət edən ortaq siyasi iradənin əyani təzahürüdür. Tarix göstərir ki, soyuq müharibənin bitməsindən sonra ABŞ-ın dünyanın müxtəlif regionlarında, xüsusən Yaxın Şərq, Cənubi Asiya və Afrika kimi strateji əhəmiyyətə malik zonalarda silahlı müdaxilə və münaqişələrə qatılması bu dövlətin xarici siyasətinin əsas komponentlərindən biri olub. Belə dövrlərdə ABŞ prezidentləri hərbi əməliyyatların başlanması və genişlənməsində birbaşa və ya dolayı rol oynayıblar. Donald Trampın isə tarixi ənənədən fərqli olaraq, müharibəyə müdaxilə siyasətindən mümkün qədər uzaq durmaq və sülh proseslərinə üstünlük vermək kimi alternativ yol seçib. Onun xarici siyasətdə daha çox iqtisadi və diplomatik vasitələrə üstünlük verməsi həm ABŞ-ın daxili siyasi mühitində, həm də beynəlxalq arena tərəfindən olduqca müsbət qiymətləndirilir. Bu səbəbdən, Ali Baş Komandan İlham Əliyev Vaşinqtonda keçirilən üçtərəfli görüş zamanı ABŞ Prezidenti Donald Trampa Nobel Sülh Mükafatının verilməsi üçün Nobel Komitəsinə Nikol Paşinyanla birgə ərizə göndərəcəklərini bəyan edib. Prezidentin bu təşəbbüsü beynəlxalq ictimaiyyətə mesajdır ki, Azərbaycan sülh prosesinə konstruktiv yanaşır, balanslı və uzlaşmaya açıq siyasət yürüdür. Eyni zamanda, bu addım Paşinyanla dialoqun yeni mərhələsini əks etdirir və gələcəkdə davamlı sülhün təminatçısı olan Azərbaycanın liderliyini göstərir.
             Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, 2020-ci ilin payızında baş verən 44 günlük Vətən müharibəsi xalqımızın əsrlərlə gözlədiyi ədalətli zəfərin təntənəsi ilə sonlandı. Bu Qələbə, milli iradənin, siyasi qətiyyətin, strateji düşüncənin və xalqla iqtidar arasındakı möhkəm etimadın nəticəsi kimi tarixə düşdü. Müzəffər Azərbaycan Ordusunun Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Qarabağı işğaldan azad etməsi dövlətimizin gücünü və xalqımızın birliyini qəti şəkildə nümayiş etdirdi. Böyük Zəfərin bünövrəsi isə Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən 1990-cı illərin çətin sınaqları altında qoyulmuşdu. O dövrdə ölkəmiz siyasi böhran, və xaos dalğası içində idi. Lakin 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdan Ulu Öndər Heydər Əliyev dövlətçilik sütunlarını möhkəmləndirmək üçün əvəzsiz işlər gördü: güclü ordu qurdu, milləti bir araya gətirdi, sabitliyi təmin etdi və Azərbaycanın beynəlxalq arenada mövqeyini möhkəmləndirdi. Onun "Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir" ifadəsi, o zaman təslimçilik tendensiyalarına qarşı sarsılmaz siyasi prinsip kimi tarixdə qaldı və bu gün də milli birliyin və dövlətçilik prinsipinin dəyişməz istiqamətidir. Ulu Öndərin müəyyən etdiyi siyasi kursu qətiyyətlə davam etdirən Prezident İlham Əliyev uzun illər səbir və uzaqgörən strateji planlaşdırma ilə Qarabağın azadlığı yolunda hazırlıqları tamamladı. Onun rəhbərliyi ilə Silahlı Qüvvələrimiz regionun ən güclü və döyüş qabiliyyətinə malik ordusuna çevrildi. Eyni zamanda, dövlət başçısının qlobal diplomatiya meydanlarında yürütdüyü məqsədyönlü siyasət torpaqların işğaldan azad olunması üçün həm siyasi, həm də hüquqi zəmin yaratdı. Ona görə də Qələbənin böyük memarı Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevdir. 
            Onu da qeyd edək ki, regionumuz artıq keçmişin yüklərindən azad olur, tarixin yeni səhifəsi açılır. Bu, kompleks və çoxşaxəli proses tarixi ədalətin bərpası, dövlətlərin suverenliyi və ərazi bütövlüyünün təminatı, eyni zamanda regionda təhlükəsizliyin və iqtisadi əməkdaşlığın genişlənməsini özündə ehtiva edir. Ən əsası, Münaqişə və qarşıdurmalar dövrü bitir, əməkdaşlıq və inkişaf dövrü başlayır. 
Yeganə İsgəndərova,
YAP Göygöl rayon təşkilatı üzrə Yeni Qızılca kənd ərazi partiya təşkilatının sədr müavini